Oprócz powyżej wskazanych metod dla celów (wyłącznie) zarządczych można stosować:

• Metody progresywne – zakładające, że okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych skraca się przez coroczne podnoszenie stopy amortyzacyjnej środka trwałego, np. wg metodologii odwracalności malejącej reszty (arytmetyczno-progresywnej), odwracalności sumy liczb (geometryczno-progresywnej), matematycznej opartej na postępie arytmetycznym lub geometrycznym;
• Metody naturalne – nazywane metodami amortyzacji na jednostkę produktu. Opierają się na wielkości produkcji wytwarzanej przez amortyzowane środki trwale w całym okresie ich użytkowania. Kwota amortyzacji w danym okresie uzależniona jest od stopnia intensywności wykorzystania środka trwałego, gdyż kwota amortyzacji powstaje w wyniku pomnożenia stawki przez liczbę jednostek prac wykonanych w danym okresie. Mimo że amortyzacja jest ściśle związana z efektami ekonomicznymi danego obiektu, jej zastosowanie w praktyce wydłuża okres amortyzacji poza okres ekonomicznie uzasadniony;
• Metody mieszane – będące formą kompromisu między metodami czasowymi i naturalnymi. Za podstawę amortyzacji przyjmuje się długość okresu eksploatacji, jak i parametr intensywności wykorzystania danego składnika. Parametrem może być więc np. współczynnik zmienności, stopa dyskontowa. Możliwość zastosowania tych metod istnieje wtedy, gdy zmiana intensywności wykorzystania składników majątkowych ma bezpośredni wpływ na wysokość ich zużycia oraz kiedy je determinuje;
• Metody specjalne – to uproszczone procedury odtwarzania składników aktywów trwałych. Są stosowane na przykład wtedy, gdy w użytkowaniu przedsiębiorstwa są unikalne, wyjątkowe środki trwałe lub gdy dokładne liczenie amortyzacji dla pojedynczych środków trwałych jest zbyt pracochłonne. Metody specjalne są w praktyce stosowane bardzo rzadko, przede wszystkim z powodów merytorycznych, prawnych lub ekonomicznych. Do tych metod należą: metoda szacunkowa (metoda amortyzacji inwentarzowej), metoda kosztu likwidacji lub wymiany, metoda grupowa, metoda funduszu amortyzacyjnego (metoda odsetkowa amortyzacji, metoda rocznego obciążenia).

Metoda naturalna

To inaczej metoda jednostek produkcyjnych. Polega na uzależnieniu wielkości odpisów amortyzacyjnych od wielkości osiągniętych efektów ekonomicznych. Zużycie środka trwałego jest jednakowe na każdą jednostkę jego pracy[1]. Aby obliczyć stawkę amortyzacyjną, środek trwały należy podzielić przez ilość jednostek pracy. Okres użytkowania środka trwałego jest określony poprzez wykonaną pracę ilościowo.

Metoda naturalna klasyfikuje metody oparte na nakładach i efektach, a więc:

- metodę godzin pracy jako nakłady;

- metodę wydajności pracy jako efekty.

Zastosowanie metody naturalnej zdeterminowane jest:

1.      oszacowaniem maksymalnej sprawności wytwórczej na samym początku przyjęcia środka trwałego do używania;

2.      określeniem efektywności danego środka, np. poprzez ilość produktów, jakie jest w stanie wygenerować w danym okresie czasu.

Z tej lekcji zapamiętaj:

ü Dla celów (wyłącznie) zarządczych można stosować metody progresywne, naturalne, mieszane i specjalne.

ü Metoda naturalna to inaczej metoda jednostek produkcyjnych. Polega na uzależnieniu wielkości odpisów amortyzacyjnych od wielkości osiągniętych efektów ekonomicznych. Zużycie środka trwałego jest jednakowe na każdą jednostkę jego pracy.

ü Aby obliczyć stawkę amortyzacyjną, środek trwały należy podzielić przez ilość jednostek pracy. Okres użytkowania środka trwałego jest określony poprzez wykonaną pracę ilościowo.

W następnej lekcji znajdziesz odpowiedź na pytanie jakie są metody amortyzacji środków trwałychdla celów podatkowych. Przedstawimy Ci przykład amortyzacji liniowej samochodu,  możliwość podwyższenia stawek amortyzacyjnych oraz ważne interpretacje podatkowe.